LΜια νομική υποχρέωση

Οι εργοδότες υποχρεούνται από τον νόμο να εξασφαλίζουν την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων ως προς όλες τις πτυχές της εργασίας. Η υποχρέωσή τους αυτή περιλαμβάνει την εκτίμηση των κινδύνων για την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων και την προσαρμογή της εργασίας στον άνθρωπο.

Ο νόμος υποχρεώνει επίσης τους εργοδότες να αντιμετωπίζουν τους εργαζομένους ισότιμα και απαγορεύει τις διακρίσεις λόγω ηλικίας ή αναπηρίας.

Ωστόσο, προκειμένου να πραγματωθεί η πλήρης ισότητα, η αρχή της ίσης μεταχείρισης δεν εμποδίζει τους εργοδότες να θεσπίσουν ειδικά μέτρα με σκοπό την πρόληψη ή την αντιστάθμιση μειονεκτημάτων λόγω ηλικίας ή αναπηρίας. Σε αυτά περιλαμβάνονται μέτρα για την προστασία της ασφάλειας και υγείας στην εργασία ή με στόχο την προώθηση της ένταξης των ηλικιωμένων ή των ατόμων με ειδικές ανάγκες στο εργασιακό περιβάλλον. 

Συνεκτίμηση της ηλικίας και της ποκιλομορφίας στις εκτιμήσεις κινδύνου

Η εκτίμηση κινδύνου είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της αποτελεσματικής διαχείρισης της ασφάλειας και της υγείας. Κατά τη διενέργεια εκτιμήσεων κινδύνου, είναι σημαντικό να λαμβάνεται υπόψη η ποικιλομορφία του εργατικού δυναμικού και να δίδεται ιδιαίτερη προσοχή στους εργαζομένους οι οποίοι μπορεί να είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι: νέοι εργαζόμενοι, εργαζόμενοι μεγαλύτερης ηλικίας, άτομα με αναπηρία και γυναίκες. 

Η ηλικία είναι μία από τις πτυχές της ποικιλομορφίας. Ωστόσο, στις εκτιμήσεις κινδύνου θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη ορισμένοι ειδικοί παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με την ηλικία. Στην περίπτωση των νέων εργαζομένων, στους κινδύνους περιλαμβάνεται η έλλειψη εμπειρίας, ενώ στους εργαζομένους μεγαλύτερης ηλικίας, οι κίνδυνοι σχετίζονται με πιθανές αλλαγές στις λειτουργικές ικανότητες. 

Τα άτομα διαφέρουν σε μεγάλο βαθμό ως προς την υγεία και τη φυσική τους κατάσταση και οι διαφορές αυτές αυξάνονται με την ηλικία, ως εκ τούτου, δεν πρέπει να γίνονται υποθέσεις έχοντας ως μόνο κριτήριο την ηλικία.

Τα βασικά σημεία που θα πρέπει να εξετάζονται σε σχέση με την εκτίμηση κινδύνου είναι τα εξής:

• η διεξαγωγή των εκτιμήσεων κινδύνου θα πρέπει να λαμβάνει χώρα τακτικά·
• θα πρέπει να εξετάζονται τα καθήκοντα που προβλέπονται για συγκεκριμένες θέσεις εργασίας·
• τα διορθωτικά μέτρα θα πρέπει να βασίζονται στις ικανότητες και τους αντικειμενικούς κινδύνους και όχι μόνο στην ηλικία· και
• θα πρέπει να διεξάγονται τακτικές ιατρικές εξετάσεις για τη διαπίστωση τυχόν προβλημάτων.

Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την εκτίμηση κινδύνου είναι διαθέσιμες εδώ.

Οι ακόλουθοι κίνδυνοι χρήζουν, μεταξύ άλλων, ιδιαίτερης προσοχής στην περίπτωση των εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας

• εργονομικοί κίνδυνοι, όπως επαναλαμβανόμενες κινήσεις, χειρωνακτική διακίνηση, παράξενες, άβολες στάσεις, στατικές θέσεις·
• εργασία σε βάρδιες·
• ζεστά, κρύα ή θορυβώδη περιβάλλοντα εργασίας, κραδασμοί· και
• εργασία σε ύψος.

Ορισμένα θέματα προς εξέταση στην περίπτωση των γυναικών μεγαλύτερης ηλικίας περιλαμβάνουν τα εξής:

• εμμηνόπαυση (με συμπτώματα όπως κόπωση, διαταραχές του ύπνου, εξάψεις)· και
• ευθύνες φροντίδας (οι οποίες μπορεί να αφορούν τόσο τους άνδρες όσο και τις γυναίκες εργαζομένους, αλλά στην πράξη τείνουν να βαρύνουν κυρίως τις γυναίκες. Τα καθήκοντα φροντίδας που βαρύνουν το εργατικό δυναμικό αυξάνονται με την ηλικία, αλλά είναι πιο συχνά στους εργαζομένους ηλικίας 50 έως 64 ετών).

Οι ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι μπορούν να οριστούν ως οι πτυχές του σχεδιασμού, της οργάνωσης και της διαχείρισης της εργασίας, καθώς και των κοινωνικών και περιβαλλοντικών πλαισίων της, που μπορούν να προκαλέσουν ψυχολογική, κοινωνική ή σωματική βλάβη. Θέματα όπως το εργασιακό στρες, η βία στον χώρο εργασίας και η παρενόχληση συνδέονται με ψυχοκοινωνικούς κινδύνους. (Πηγή)

(για περισσότερες πληροφορίες πατήστε εδώ):

• παρωχημένες δεξιότητες, έλλειψη κατάρτισης·
• διακρίσεις λόγω ηλικίας· και
• κακή ισορροπία εργασιακής-προσωπικής ζωής, π.χ. λόγω ευθυνών φροντίδας.

Κατά τις εκτιμήσεις κινδύνου, είναι σημαντικό να φροντίζετε για τα εξής:

• να συμμετέχουν οι εκπρόσωποι των εργαζομένων και οι εργαζόμενοι, συμπεριλαμβανομένων των εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι καλύπτονται οι ανάγκες και προσδοκίες τους· 
• φροντίστε να συμπεριλαμβάνονται στην εκτίμηση οι εργαζόμενοι υπό καθεστώς πλήρους απασχόλησης, μερικής απασχόλησης και ευέλικτης απασχόλησης·
• αξιολογήστε τα εργασιακά καθήκοντα κατά την εκτέλεσή τους (χωρίς να επικεντρώνεστε μόνο στους τίτλους των θέσεων εργασίας), για να αποκτήσετε μια ακριβέστερη εικόνα για τις πραγματικές συμπεριφορές και τον σωματικό και ψυχικό φόρτο που βιώνουν οι εργαζόμενοι· και
• παρέχετε μέτρα μείωσης των κινδύνων που έχουν αντίκτυπο σε όλους τους εργαζόμενους, συμπεριλαμβανομένων των εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας.

Εκτός από την εκτίμηση κινδύνου, η επίβλεψη της υγείας μπορεί να παρέχει πολύτιμες πληροφορίες, δεδομένου ότι μπορεί να αναδείξει κενά στα μέτρα ελέγχου του χώρου εργασίας και να βοηθήσει στον εντοπισμό των παραγόντων κινδύνου σε πρώιμο στάδιο. .

Προσαρμογή του χώρου εργασίας

Με βάση την εκτίμηση κινδύνου, οι εργοδότες μπορεί να χρειαστεί να πραγματοποιήσουν προσαρμογές ώστε να ανταποκριθούν στις μεταβαλλόμενες ικανότητες και την κατάσταση της υγείας των εργαζομένων. Τα μέτρα θα πρέπει να βασίζονται στους αντικειμενικούς κινδύνους και τις δυνατότητες των εργαζομένων, και όχι στην ηλικία τους. 

Προσαρμογές μπορεί να είναι, μεταξύ άλλων, οι εξής:

• προσαρμογή του υφιστάμενου εξοπλισμού ή παροχή νέου εξοπλισμού για την εξάλειψη ή τη μείωση της χειρωνακτικής διακίνησης, επαναλαμβανόμενων και δυναμικών κινήσεων, άβολων στάσεων·
• παροχή ρυθμιζόμενων θέσεων εργασίας που ταιριάζουν σε όλους τους χρήστες όλων των ηλικιών οι οποίοι εργάζονται σε αυτές·
• εκ περιτροπής εργασία·
• αυτοματοποίηση καθηκόντων ρουτίνας ή μονότονων καθηκόντων·
• αλλαγή προγράμματος βαρδιών· και
• ρύθμιση φωτισμού.

Η προσαρμογή του χώρου εργασίας θα πρέπει να είναι μια δυναμική και συνεχής διαδικασία με βάση τις εκτιμήσεις κινδύνων σε όλη τη σταδιοδρομία ενός ατόμου. Η καλή σχεδίαση του χώρου εργασίας και οργάνωση της εργασίας ωφελεί τους εργαζομένους όλων των ηλικιακών ομάδων.

Παραδείγματα καλών πρακτικών

Εδώ (επόμενη ενότητα) μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα σχετικά με τις αλλαγές που συνδέονται με την ηλικία στις λειτουργικές ικανότητες, τις πιθανές επιπτώσεις τους στην εργασία και πώς αυτό μπορεί να αντιμετωπιστεί μέσω της διαχείρισης της επαγγελματικής ασφάλειας και υγείας.

Ολιστική προσέγγιση για την επαγγελματική ασφάλεια και υγεία και την έννοια της ικανότητας εργασίας

Η διαχείριση της επαγγελματικής ασφάλειας και υγείας στο πλαίσιο της γήρανσης του εργατικού δυναμικού απαιτεί μια ολιστική προσέγγιση, λαμβάνοντας υπόψη διάφορους παράγοντες που επηρεάζουν την ικανότητα ενός ατόμου να εργαστεί. Η έννοια της ικανότητας εργασίας συνιστά μια τέτοια προσέγγιση. Μάθετε περισσότερα σχετικά με την έννοια της ικανότητας εργασίας εδώ (επόμενη ενότητα).