Γήρανση του πληθυσμού στην Ευρώπη

Ο πληθυσμός σε όλη την ΕΕ γηράσκει κατά τις τελευταίες δεκαετίες, μια τάση που αναμένεται να συνεχιστεί και να ενταθεί. Το παρακάτω γράφημα δείχνει ότι η μέση ηλικία έχει αυξηθεί σημαντικά κατά τις τελευταίες δεκαετίες και αναμένεται να συνεχίσει να αυξάνεται.

Η ηλικία που χωρίζει έναν πληθυσμό σε δύο αριθμητικά ίσες ομάδες: η μία περιλαμβάνει τα άτομα μικρότερης ηλικίας και η άλλη τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. (Πηγή)

: μέσος όρος ΕΕ μεταξύ των ετών 1960 και 2060

Η γήρανση του πληθυσμού είναι αλληλένδετη με τη γήρανση του εργατικού δυναμικού. Λιγότεροι νέοι εισέρχονται στην αγορά εργασίας, ενώ το ποσοστό των ηλικιωμένων (ηλικίας 55-64 ετών) στο εργατικό δυναμικό αυξάνεται.

 Ηλικιακή σύνθεση του εργαζόμενου πληθυσμού

Νέες προκλήσεις για την επαγγελματική ασφάλεια και υγεία

Η γήρανση του εργατικού δυναμικού δημιουργεί νέες προκλήσεις για την ασφάλεια και την υγεία στην εργασία: 

• • • Οι άνθρωποι πρέπει να εργάζονται περισσότερο, γεγονός που ενδεχομένως σημαίνει μεγαλύτερη έκθεση σε κινδύνους στον χώρο εργασίας. Αυτός είναι ένας παράγοντας κινδύνου για πολλές εργασίες που σχετίζονται με προβλήματα υγείας (π.χ. μυοσκελετικές παθήσεις).
    • Καθώς οι άνθρωποι πρέπει να εργάζονται περισσότερο, το εργατικό δυναμικό εμφανίζει όλο και πιο συχνά χρόνια προβλήματα υγείας (όπως καρδιαγγειακά νοσήματα, υπέρταση, χρόνια αναπνευστικά προβλήματα και διαβήτη). Διαβάστε περισσότερα.

Η γήρανση του εργατικού δυναμικού και το μεταβαλλόμενο περιβάλλον της εργασίας

Η τεχνολογία και η παγκοσμιοποίηση έχουν αλλάξει σημαντικά τον τρόπο με τον οποίο εργάζονται οι άνθρωποι και τα είδη των κινδύνων που εμφανίζονται στον χώρο εργασίας. Ο αριθμός των ανθρώπων που πραγματοποιούν καθιστική εργασία αυξάνεται και η παρατεταμένη καθιστική στάση και η αδράνεια αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης πολλών προβλημάτων υγείας, όπως μυοσκελετικές παθήσεις, καρδιαγγειακά νοσήματα και ορισμένες μορφές καρκίνου. Επιπλέον, οι ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι είναι περισσότερο έντονοι. Οι αλλαγές αυτές, σε συνδυασμό με τη γήρανση του εργατικού δυναμικού, δημιουργούν πρόσθετες προκλήσεις για την ασφάλεια και την υγεία στην εργασία.

Διαχείριση της επαγγελματικής ασφάλειας και υγείας

Η καλή διαχείριση της επαγγελματικής ασφάλειας και υγείας στο σύνολο του επαγγελματικού βίου, μεταξύ άλλων, μέσω αφενός της πρόληψης των κινδύνων και αφετέρου των προσαρμογών του χώρου εργασίας ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί στην αλλαγή των λειτουργικών ικανοτήτων, είναι ζωτικής σημασίας για την αντιμετώπιση των προαναφερθέντων προκλήσεων. Η παροχή αμερόληπτης ενημέρωσης όσον αφορά τη γήρανση και τις επιπτώσεις της στην εργασία είναι απαραίτητη για την αποτελεσματική διαχείριση της ασφάλειας και της υγείας στο πλαίσιο της γήρανσης του εργατικού δυναμικού.

Διαχείριση ατόμων που ανήκουν σε διαφορετικές γενιές στον χώρο εργασίας

Περισσότερο από ποτέ άλλοτε, οι οργανισμοί απασχολούν εργαζομένους από διαφορετικές γενιές με διαφορετικές ανάγκες, προσδοκίες και κουλτούρες, και αντιμετωπίζουν συγκεκριμένες προκλήσεις λόγω της διαρκούς γήρανσης του εργατικού δυναμικού. 

Η γήρανση του εργατικού δυναμικού και οι προκλήσεις που σχετίζονται με αυτήν συνεπάγονται μια νέα προσέγγιση στη διαχείριση της ηλικίας στον χώρο εργασίας. Οι οργανισμοί που δεν εκτιμούν τις επιπτώσεις της γήρανσης του εργατικού δυναμικού και την ανάγκη να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις, μπορεί να θέτουν την παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητά τους σε κίνδυνο. 

Η διαχείριση της ηλικίας αναφέρεται στις διάφορες διαστάσεις που μπορεί να έχει η διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού στο εσωτερικό των οργανισμών με σαφή έμφαση στη γήρανση και, επίσης, γενικότερα, στη συνολική διαχείριση της γήρανσης του εργατικού δυναμικού μέσω της δημόσιας πολιτικής ή των συλλογικών διαπραγματεύσεων. (Πηγή)

Οι βασικές αρχές της διαχείρισης της ηλικίας περιλαμβάνουν τα εξής:  

• έμφαση στην πρόληψη και όχι στην εκ των υστέρων επίλυση των προβλημάτων·
• εστίαση σε όλη την επαγγελματική ζωή και όλες τις ηλικιακές ομάδες, όχι μόνο τους εργαζομένους μεγαλύτερης ηλικίας· και
• μια ολιστική προσέγγιση που θα περιλαμβάνει όλες τις διαστάσεις και θα συμβάλλει στην αποτελεσματική διαχείριση της ηλικίας. 

(Πηγή)

σημαίνει διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού με σαφή έμφαση στις απαιτήσεις του γηράσκοντος εργατικού δυναμικού. Η διαχείριση της ηλικίας είναι ολιστική, διαγενεακή και προσανατολισμένη στη διάρκεια της ζωής. Η ασφάλεια και η υγεία στην εργασία αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της διαχείρισης της ηλικίας: είναι μία από τις βασικές διαστάσεις της και συνδέεται στενά με άλλα στοιχεία της διαχείρισης της ηλικίας (διαβάστε περισσότερα στο θέμα 2).

Τι πρέπει να γνωρίζουμε για τη γήρανση; (Επόμενη ενότητα)