Γήρανση του πληθυσμού στην Ευρώπη

Ο πληθυσμός σε όλη την ΕΕ γηράσκει κατά τις τελευταίες δεκαετίες, μια τάση που αναμένεται να συνεχιστεί και να ενταθεί. Το παρακάτω γράφημα δείχνει ότι η μέση ηλικία έχει αυξηθεί σημαντικά κατά τις τελευταίες δεκαετίες και αναμένεται να συνεχίσει να αυξάνεται.

Η ηλικία που χωρίζει έναν πληθυσμό σε δύο αριθμητικά ίσες ομάδες: η μία περιλαμβάνει τα άτομα μικρότερης ηλικίας και η άλλη τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. (Πηγή)

: μέσος όρος ΕΕ μεταξύ των ετών 1960 και 2060

Η γήρανση του πληθυσμού είναι αλληλένδετη με τη γήρανση του εργατικού δυναμικού. Λιγότεροι νέοι εισέρχονται στην αγορά εργασίας, ενώ το ποσοστό των ηλικιωμένων (ηλικίας 55-64 ετών) στο εργατικό δυναμικό αυξάνεται.

Ηλικιακή σύνθεση εργατικού δυναμικού (1990-2060)

Βασικές προκλήσεις

Οι δημογραφικές αλλαγές που περιγράφονται πιο πάνω θέτουν σημαντικές προκλήσεις στους οργανισμούς, όπως οι εξής: 

• προσέλκυση νέων εργαζομένων από μια συρρικνούμενη αγορά εργασίας·
• διατήρηση του αυξανόμενου ποσοστού έμπειρων εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας·
• προσαρμογή των θέσεων εργασίας για την εξασφάλιση παραγωγικότητας· και
• διατήρηση και αναβάθμιση της συνολικής βάσης γνώσεων και δεξιοτήτων.

Οφέλη της ηλικιακής ποικιλομορφίας του εργατικού δυναμικού

Εκτός από τις προκλήσεις, η ηλικιακή ποικιλομορφία του εργατικού δυναμικού συνεπάγεται επίσης πολλά οφέλη στον χώρο εργασίας, συμπεριλαμβανομένων των εξής:

• το ηλικιακά ποικιλόμορφο εργατικό δυναμικό βοηθά τους οργανισμούς να προσαρμοστούν στις απαιτήσεις μιας εξίσου ποικιλόμορφης πελατειακής βάσης και στις διαφοροποιημένες ανάγκες των πελατών· 
• οι εργαζόμενοι διαφορετικών ηλικιών και φύλων συνεισφέρουν με διαφορετικές αντιλήψεις και ταλέντα·
• η διαφορετικότητα προάγει τη δημιουργικότητα και την καινοτομία, διευκολύνει την επίλυση προβλημάτων και παρέχει μεγαλύτερες ευκαιρίες για την ανταλλαγή γνώσεων μεταξύ των γενεών· 
• οι οργανισμοί με ηλικιακά ποικιλόμορφο εργατικό δυναμικό μπορούν να ανταποκριθούν καλύτερα στις ταχέως μεταβαλλόμενες συνθήκες καθώς εξασφαλίζουν την καλύτερη δυνατή αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού τους· και
• το ηλικιακά ποικιλόμορφο εργατικό δυναμικό βελτιώνει τη συνολική οργανωτική απόδοση, γεγονός το οποίο εξασφαλίζει μεγαλύτερη ικανότητα στη διεκπεραίωση ποικίλων ρόλων και καθηκόντων.

Προκειμένου να αξιοποιηθούν τα οφέλη ενός ηλικιακά ποικιλόμορφης εργατικού δυναμικού, οι οργανισμοί θα πρέπει να υιοθετήσουν μια ενεργητική προσέγγιση απέναντι στη διαχείριση της ηλικίας. Αυτό απαιτεί καλύτερη κατανόηση της γήρανσης του πληθυσμού και των αλλαγών που συνεπάγεται στα άτομα και επίγνωση των διαφορών ως προς την παρακίνηση και τις προσδοκίες των διαφόρων ηλικιακών ομάδων, όπως εξηγείται παρακάτω. 

Διαχείριση ατόμων που ανήκουν σε διαφορετικές γενιές στον χώρο εργασίας

Περισσότερο από ποτέ άλλοτε, στους χώρους εργασίας απασχολούνται εργαζόμενοι από διαφορετικές γενιές με τις δικές τους εμπειρίες, αντιλήψεις, αξίες και ιδέες και με διαφορετικές ανάγκες και προσδοκίες. Σύμφωνα με τους ερευνητές σε θέματα ανθρώπινης συμπεριφοράς, οι ομάδες ανθρώπων μιας συγκεκριμένης ηλικίας αναπτύσσουν ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά που βασίζονται στις κοινές εμπειρίες τους. 

Η επίγνωση των διαφορών μεταξύ των γενεών και η καλύτερη κατανόηση της γήρανσης του πληθυσμού και των αλλαγών που συνεπάγεται, θα βοηθήσει τα διοικητικά στελέχη να εκμεταλλευτούν με τον βέλτιστο δυνατό τρόπο τα ισχυρά σημεία και το δυναμικό όλων των γενεών.

Οι ανάγκες και τα κίνητρα των διαφορετικών ηλικιακών ομάδων πρέπει να λαμβάνονται υπόψη σε πολλές πτυχές της διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού, όπως: 

• οι εργασιακές ρυθμίσεις· 
• κατάρτιση και εξέλιξη της σταδιοδρομίας·
• συστήματα ανταμοιβής· και 
• προγραμματισμός κληρονομικής διαδοχής. 

Η γήρανση του εργατικού δυναμικού και οι προκλήσεις που σχετίζονται με αυτήν συνεπάγονται αλλαγή στις στρατηγικές ανθρώπινου δυναμικού και νέα προσέγγιση στη διαχείριση της ηλικίας στον χώρο εργασίας. Η ευαισθητοποιημένη ως προς την ηλικία διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού θα συμβάλει στη μεγιστοποίηση των οφελών ενός περισσότερο διαφοροποιημένου εργατικού δυναμικού και στην αξιοποίηση των δυνατοτήτων που θα δημιουργήσει μια τέτοια διαφοροποίηση. Οι επαγγελματίες σε θέματα ανθρώπινου δυναμικού διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση και την εφαρμογή θετικών πολιτικών διαχείρισης της ηλικίας.

Διαβάστε περισσότερα σχετικά με τη διαχείριση των ηλικιακά ετερογενών χώρων εργασίας (θέμα 2)

Τι πρέπει να γνωρίζουμε για τη γήρανση; (επόμενη ενότητα)