Γήρανση του πληθυσμού στην Ευρώπη

Ο πληθυσμός σε όλη την ΕΕ γηράσκει κατά τις τελευταίες δεκαετίες, μια τάση που αναμένεται να συνεχιστεί και να ενταθεί. Το παρακάτω γράφημα δείχνει ότι η διάμεση ηλικία έχει αυξηθεί σημαντικά κατά τις τελευταίες δεκαετίες και αναμένεται να συνεχίσει να αυξάνεται. 

Η ηλικία που χωρίζει έναν πληθυσμό σε δύο αριθμητικά ίσες ομάδες: η μία περιλαμβάνει τα άτομα μικρότερης ηλικίας και η άλλη τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. (Πηγή)

Η γήρανση του πληθυσμού είναι αλληλένδετη με τη γήρανση του εργατικού δυναμικού. Λιγότεροι νέοι εισέρχονται στην αγορά εργασίας, ενώ το ποσοστό των ηλικιωμένων (ηλικίας 55-64 ετών) επί του εργατικού δυναμικού αυξάνεται.

Ηλικιακή σύνθεση εργατικού δυναμικού (1990-2060)

Βασικές προκλήσεις

Οι δημογραφικές αλλαγές που περιγράφονται παραπάνω θέτουν σημαντικές προκλήσεις στις επιχειρήσεις (ν. 3850/2010, άρθρο 3) και στους οργανισμούς, όπως οι εξής: 

• προσέλκυση νέων εργαζομένων από μια συρρικνούμενη αγορά εργασίας,
• διατήρηση του αυξανόμενου ποσοστού έμπειρων μεγάλης ηλικίας εργαζομένων,
• προσαρμογή των θέσεων εργασίας για τη διασφάλιση της παραγωγικότητας και
• διατήρηση και αναβάθμιση του συνολικού αποθέματος γνώσεων και δεξιοτήτων.

Οφέλη της ηλικιακής ποικιλομορφίας του εργατικού δυναμικού

Εκτός από τις προκλήσεις, η ηλικιακή ποικιλομρφία του εργατικού δυναμικού συνεπάγεται επίσης πολλά οφέλη για τους χώρους εργασίας, συμπεριλαμβανομένων των εξής:

• το εργατικό δυναμικό που χαρακτηρίζεται από ηλικιακή ποικιλομορφία βοηθά τις επιχειρήσεις και τους τους οργανισμούς να προσαρμοστούν στις απαιτήσεις μιας εξίσου ετερογενούς πελατειακής βάσης και στις διαφοροποιημένες ανάγκες των πελατών, 
• οι εργαζόμενοι διαφορετικών ηλικιών και φύλων συνεισφέρουν διαφορετικές αντιλήψεις και δεξιότητες,
• η διαφορετικότητα προάγει τη δημιουργικότητα και την καινοτομία, διευκολύνει την επίλυση προβλημάτων και παρέχει μεγαλύτερες ευκαιρίες για την ανταλλαγή γνώσεων μεταξύ των γενεών, 
• οι επιχειρήσεις και οι οργανισμοί με εργατικό δυναμικό που χαρακτηρίζεται από ηλικιακή ποικιλομορφία μπορούν να ανταποκριθούν καλύτερα στις ταχέως μεταβαλλόμενες συνθήκες καθώς εξασφαλίζουν την καλύτερη δυνατή αξιοποίηση των ανθρώπινων πόρων τους και
• το εργατικό δυναμικό που χαρακτηρίζεται από ηλικιακή ποικιλομορφία βελτιώνει τη συνολική οργανωτική απόδοση, γεγονός το οποίο εξασφαλίζει μεγαλύτερη ικανότητα στη διεκπεραίωση ποικίλων ρόλων και καθηκόντων.

Προκειμένου να αξιοποιηθούν τα οφέλη ενός εργατικού δυναμικού που χαρακτηρίζεται από ηλικιακή ποικιλομορφία, οι επιχειρήσεις και οι οργανισμοί θα πρέπει να υιοθετήσουν μια ενεργητική προσέγγιση όσον αφορά στη διαχείριση της ηλικίας. Αυτό απαιτεί καλύτερη κατανόηση της γήρανσης του πληθυσμού και των αλλαγών που συνεπάγεται στα άτομα και επίγνωση των διαφορών ως προς την παρακίνηση και τις προσδοκίες των διαφόρων ηλικιακών ομάδων, όπως εξηγείται παρακάτω. 

Διαχείριση στους χώρους εργασίας ατόμων που ανήκουν σε διαφορετικές γενιές 

Περισσότερο από ποτέ άλλοτε, στους χώρους εργασίας απασχολούνται εργαζόμενοι από διαφορετικές γενιές με τις δικές τους εμπειρίες, αντιλήψεις, αξίες και ιδέες και με διαφορετικές ανάγκες και προσδοκίες. Σύμφωνα με τους ερευνητές σε θέματα ανθρώπινης συμπεριφοράς, οι ομάδες ανθρώπων μιας συγκεκριμένης ηλικίας αναπτύσσουν ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά που βασίζονται στις κοινές εμπειρίες τους.

Η επίγνωση των διαφορών μεταξύ των γενεών και η καλύτερη κατανόηση της γήρανσης του πληθυσμού και των αλλαγών που συνεπάγεται, θα βοηθήσει τα διοικητικά στελέχη να εκμεταλλευτούν με τον βέλτιστο δυνατό τρόπο τα ισχυρά σημεία και το δυναμικό όλων των γενεών. 

Οι ανάγκες και τα κίνητρα των διαφορετικών ηλικιακών ομάδων πρέπει να λαμβάνονται υπόψη σε πολλές πτυχές της διαχείρισης του ανθρώπινου δυναμικού, όπως είναι: 

• οι εργασιακές ρυθμίσεις, 
• η επιμόρφωση και η εξέλιξη της επαγγελματικής σταδιοδρομίας,
• τα συστήματα ανταμοιβής και 
• ο προγραμματισμός της διαδοχής. 

Η γήρανση του εργατικού δυναμικού και οι προκλήσεις που σχετίζονται με αυτήν συνεπάγονται αλλαγή στις στρατηγικές ανθρώπινων πόρων και νέα προσέγγιση στη διαχείριση της ηλικίας στους χώρους εργασίας. Η ευαισθητοποιημένη ως προς την ηλικία διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού θα συμβάλλει στη μεγιστοποίηση των οφελών ενός περισσότερο ποικιλόμορφου εργατικού δυναμικού και στην αξιοποίηση των δυνατοτήτων που θα δημιουργήσει μια τέτοια διαφοροποίηση. Οι επαγγελματίες σε θέματα ανθρώπινου δυναμικού διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση και την εφαρμογή θετικών πολιτικών διαχείρισης της ηλικίας.

Διαβάστε περισσότερα σχετικά με τη διαχείριση των χώρων εργασίας με ηλικιακή ποικιλομορφία (θέμα 2)

Τι πρέπει να γνωρίζουμε για τη γήρανση; (επόμενη ενότητα)